ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΙΣΛΑΝΔΙΑ

14^ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΡΕΘΥΜΝΟΥ:

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΙΣΛΑΝΔΙΑ

Στο πλαίσιο του σχεδίου 2018-1-EL01-KA101-047444 με τίτλο «Καινοτομώντας σε ένα ευρωπαϊκό σχολείο» της δράσης ΚΑ1 του Erasmus+, αντιπροσωπεία του 14^ου Δημοτικού σχολείου Ρεθύμνου μετέβη στην Ισλανδία προκειμένου να παρακολουθήσει το 7ήμερο επιμορφωτικό πρόγραμμα “Structured Educational Visit to Schools / Institutes & Educational Seminars in Reykjavik, Iceland” του εκπαιδευτικού ομίλου English Matters.

H συνάντηση έλαβε χώρα στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας από την Κυριακή 17 Μαρτίου 2019 μέχρι και το Σάββατο 23 Μαρτίου. Οι εκπαιδευτικοί Μπατσή Θεοδώρα και Σαλαγάρα Μαρκέλλα συμμετείχαν μαζί με 116 συναδέλφους εκπαιδευτικούς από 16 διαφορετικές Ευρωπαϊκές χώρες στο επιμορφωτικό  σεμινάριο με θέμα το εκπαιδευτικό σύστημα της Ισλανδίας / Επισκέψεις σε σχολεία.

Η πρώτη συνάντηση-γνωριμία έγινε στο Χάρπα –συνεδριακό κέντρο και αίθουσα συναυλιών. Παρουσιάστηκαν οι στόχοι και οι δραστηριότητες που θα ακολουθούσαν τις επόμενες μέρες, καθώς και ενημέρωση για μια τελική ομαδική εργασία που θα έπρεπε να παρουσιαστεί την τελευταία μέρα από 4μελείς ομάδες συμμετεχόντων.

Το συνεδριακό κέντρο Χάρπα

Στη συνέχεια έγινε παρουσίαση και ανάλυση του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας, το οποίο θεωρείται ως ένα από τα καλύτερα που υπάρχουν. Βασίζεται στην αρχή της ισότητας: όλοι πρέπει να έχουν ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση ανεξάρτητα από το φύλο, την οικονομική κατάσταση, τον τόπο κατοικίας, τη θρησκεία, πιθανή αναπηρία και το πολιτιστικό ή κοινωνικό υπόβαθρο. Η κοινωνική θέση δεν επηρεάζει την πρόσβαση στην εκπαίδευση και πάνω από το 1/3 του πληθυσμού φοιτά σε κάποια βαθμίδα εκπαίδευσης. Προάγεται η αποκέντρωση και η αυτονομία. Τα σχολεία είναι δημόσια. Υπάρχουν και κάποια ιδιωτικά, τα οποία όμως δεν θεωρούνται ιδιαίτερα καλά, και λειτουργούν με κρατική επιχορήγηση. Τα σχολεία, υπό την αιγίδα των τοπικών αρχών, αποφασίζουν για τα προσφερόμενα μαθήματα, την οργάνωση και διοίκηση τους και διαμορφώνουν το πρόγραμμα σπουδών τους με βάση τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας και τις δεξιότητες των μαθητών. Στην Ισλανδία, οι επιδόσεις των μαθητών διαφέρουν ελάχιστα από βαθμίδα σε βαθμίδα. Το σχολείο σέβεται τις ιδιαιτερότητες -ατομικές, πολιτισμικές-  των μαθητών, προβάλλει την αναγκαιότητα της προσπάθειας, του διαλόγου και της ευγένειας, και διδάσκει το σεβασμό στις ανθρώπινες σχέσεις.

O Λουθηρανικός ναός Hallgrimskirkja, ύψους 73 μ., που δεσπόζει στην πόλη του Ρέικιαβικ. Η εξπρεσιονιστική αρχιτεκτονική του έχει εμπνευστεί από τα βασαλτικά ηφαιστειογενή πτερώματα που χαρακτηρίζουν την χώρα.

Το Εθνικό Μουσείο της Ισλανδίας, όπου εκτίθεται η μικρή, αλλά πολύ σημαντική για τους Ισλανδούς πολιτιστική κληρονομιά τους

Τις επόμενες μέρες ακολούθησαν επισκέψεις σε τρία δημοτικά σχολεία: το Laugarnesskoli, το Hlidaskoli και το Breidagerdisskoli, καθώς και στο πανεπιστήμιο University of Iceland. Εντυπωσιακές ήταν οι υποδομές και η λειτουργία τους. Μετά από την οικονομική κρίση του 2008 επένδυσαν περισσότερο στην εκπαίδευση, καθώς θεώρησαν πως ήταν ο τρόπος να βγουν από αυτή. Η άρτια υλικοτεχνική υποδομή, προσβλέπει στην ουσιαστική γνώση, συνδυάζοντας παραδοσιακές αξίες και τεχνικές με σύγχρονα μέσα και διδακτικές μεθόδους. Κάθε σχολείο επιλέγει ένα σύνθημα τριών λέξεων, πάνω στο οποίο βασίζεται η εκπαίδευση των μαθητών, όπως για παράδειγμα «Συνεργασία-Αξιοπρέπεια-Αλληλεγγύη». Οι μαθητές δεν φοράνε παπούτσια μέσα στο σχολείο, για να νιώθουν άνετα σαν το σπίτι τους. Μεγάλες αίθουσες εξοπλισμένες με βιβλιοθήκες, υπολογιστές, προτζέκτορες, φορητά σκάνερ, εσωτερικά wc. Πλήρως εξοπλισμένα εργαστήρια εικαστικών, ξυλουργικής, μουσικής, υφαντικής, μαγειρικής, χορού, θεάτρου, κλειστά γυμναστήρια.

Προθήκες με εκθέματα από τη χλωρίδα και πανίδα της χώρας	Μεγάλος χώρος συγκέντρωσης, όπου στα διαλείμματα τα παιδιά χορεύουν, τραγουδούν, χαλαρώνουν.
Στο χώρο συγκέντρωσης των μαθητών το πρωί η διευθύντρια τους δίνει το σφυγμό της ημέρας. Τους υπενθυμίζει πως είναι μια ομάδα και πως από αυτούς εξαρτάται η ομορφιά και η ισορροπία στο περιβάλλον. Με τη συνοδεία του πιάνου – υπάρχουν διάσπαρτα πιάνα σε πολλούς χώρους του σχολείου – τραγουδούν ένα τραγούδι παραδοσιακό ή μοντέρνο, ανάλογα με τη θεματολογία του λόγου της διευθύντριας.	Αίθουσα ξυλογλυπτικής πλήρως εξοπλισμένη.
Εργαστήριο οικιακής οικονομίας. Μια φορά την εβδομάδα καλούσαν τους γονείς τους για να τους κάνουν το τραπέζι και να τους περιποιηθούν.	Εργαστήριο εικαστικών. Η ποικιλία και η υπερ- πληθώρα διαφορετικών υλικών ενεργοποιεί τη δημιουργικότητα
Αύλειος χώρος με γήπεδα, παιδικές χαρές, δέντρα	Εργαστήριο μουσικής
Η τραπεζαρία του σχολείου	«ΕΥΘΥΝΗ» - «ΣΕΒΑΣΜΟΣ» - «ΚΑΛΟΣΥΝΗ», το σύνθημα του σχολείου Hlidaskoli, πάνω στο οποίο βασίζεται το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα.
Σε δύο από τα τρία σχολεία υπήρχαν μαθητές με προβλήματα ακοής, και γι’ αυτό όλοι οι δάσκαλοι και οι μαθητές μάθαιναν τη νοηματική γλώσσα.	Η ανακύκλωση και ο σεβασμός στο περιβάλλον ήταν έκδηλος σε όλα τα μέρη που επισκεφτήκαμε, και ιδιαίτερα στα σχολεία.
Αίθουσα υπολογιστών	Αίθουσα χορού, θεάτρου
Στους διαδρόμους  όλων των σχολείων υπήρχαν διάσπαρτοι καναπέδες και τραπέζια, όπου τα παιδιά διάβαζαν λογοτεχνία, χαλάρωναν, συζητούσαν, έπαιζαν σκάκι, συγκεντρώνονταν κατά την ώρα των διαλειμμάτων
Τα θρανία είχαν ειδικό σύστημα για να κρεμώνται οι καρέκλες, ώστε να καθαρίζεται το πάτωμα εύκολα, και τα πόδια των καρεκλών είχαν μπαλάκια του τέννις για να απορροφούν τους θορύβους	Αίθουσες διδασκαλίας με ποικίλη διαμόρφωση θέσεων ανάλογα με τη δραστηριότητα και την ηλικία των μαθητών
Μέρος του προαύλιου του σχολείου	Η πισίνα του σχολείου
Τα αποδητήρια	Το κλειστό γυμναστήριο
Σε ένα από τα σχολεία οι αίθουσες διδασκαλίας δεν είχαν πόρτες, ώστε να μην αισθάνονται οι μαθητές εγκλωβισμένοι. Επίσης οι αίθουσες διδασκαλίας επικοινωνούσαν εσωτερικά ανά δύο με συρρόμενη πόρτα, ώστε να εξασφαλίζεται η μέγιστη συνεργασία μεταξύ των τμημάτων όταν το επιθυμούσαν	Οι φιλόξενες βιβλιοθήκες εξοπλισμένες με την τελευταία τεχνολογία και πλήθος βιβλίων λειτουργούσαν με έναν δάσκαλο, ο οποίος ήταν πλήρους απασχόλησης εκεί και ήταν ευθύνη του να διοργανώνει διαγωνισμούς, δραστηριότητες ανάγνωσης κτλ
Αίθουσα εικαστικών με γυάλινους τοίχους που λειτουργούν ως βιτρίνα για να εκθέτουν τη δουλειά τους οι μαθητές	Θεματικός στολισμός στους διαδρόμους της βιβλιοθήκης, ανάλογα με τις εκάστοτε δραστηριότητες

Ιδιαίτερη εντυπωσιακές ήταν οι βιβλιοθήκες, τις οποίες οι μαθητές μπορούν να επισκέπτονται κάθε μέρα για να πάρουν όποιο βιβλίο θέλουν για να το διαβάσουν εκεί  στους κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους ή στο σπίτι. Η  ενθάρρυνση της φιλαναγνωσίας αποτελεί βασικό στοιχείο της κουλτούρας της χώρας. Οι μαθητές της κάθε τάξης χωρίζονται σε  ομάδες έως το πολύ 12 ατόμων και παρακολουθούν παράλληλα διαφορετικά εργαστήρια. Τα σχολεία διαθέτουν μεγάλες αυλές, παιδικές χαρές, σύγχρονες αθλητικές εγκαταστάσεις. Τα παιδιά καθώς και οι δάσκαλοι γευματίζουν στο σχολείο υγιεινά με πολύ χαμηλό κόστος. Οι γονείς βοηθούν αλλά δεν επεμβαίνουν στη λειτουργία του σχολείου.

Η αξιολόγηση στο δημοτικό γίνεται με χρώματα για τις μικρότερες τάξεις (πράσινο, πορτοκαλί κόκκινο), και με Α, Β, Γ για τις μεγαλύτερες τάξεις. Στόχος δεν είναι η κατηγοροποίηση ή η τιμωρία των μαθητών, αλλά ο εντοπισμός των σημείων που χρειάζονται βελτίωση και γι’ αυτό τα παιδιά και οι γονείς δεν αγχώνονται για τους βαθμούς και την απόδοση.

Επισκέψεις έγιναν σε δύο τύπους σχολείων. Τα κλασικά σχολεία και τα πιο προχωρημένα που επιτρέπουν στους μαθητές τους να αλλάζουν τάξεις για να συνεργάζονται με μαθητές άλλων τάξεων ή τμημάτων. Σε αυτά τα σχολεία δεν υπάρχουν πόρτες στις τάξεις, σου δίνουν τη μέγιστη αίσθηση ανοικτότητας και συνεργασίας.

Σε όλα τα σχολεία υπήρχε εξαιρετική οργάνωση και συνεργασία. Το μυστικό –σύμφωνα με τους διευθυντές τους- ήταν οι συναντήσεις μετά το μάθημα: π.χ. κάθε Δευτέρα γινόταν συνάντηση του συλλόγου διδασκόντων με τον διευθυντή, κάθε Τρίτη συναντιόταν οι δάσκαλοι των μεγάλων ή των μικρών τάξεων ή οι δάσκαλοι των τμημάτων της ίδιας τάξης, κάθε Τετάρτη οι εκπαιδευτικοί που συνεργάζονταν πάνω σε κάποιο πρότζεκτ, κάθε Πέμπτη οι δάσκαλοι με τους δασκάλους ειδικής αγωγής, κάθε Παρασκευή ήταν ημέρα συνάντησης με τους γονείς.

Επιπλέον, στο πλαίσιο της επιμόρφωσης έγινε στο Πανεπιστήμιο της Ισλανδίας  παρουσίαση της ιστορίας και του πολιτισμού της Ισλανδίας, καθώς και επίσκεψη στο Εθνικό Μουσείο. Είναι μια σχετικά νέα χώρα από γεωλογική άποψη, η οποία διαμορφώθηκε περίπου 20 εκατομμύρια χρόνια πριν από μια σειρά ηφαιστειακών εκρήξεων, και έχει τεράστιο ενδιαφέρον για τους επιστήμονες καθώς υπόκειται διαρκώς σε ραγδαιότατες μεταβολές της επιφάνειάς της. Δεν έχει γνωρίσει ποτέ πόλεμο και οι κάτοικοί της έχουν άμεση καταγωγή από τους Βίκινγκς και τους Κέλτες. Τα ισλανδικά είναι η κοντινότερη γλώσσα στην αρχαία γλώσσα των Βίκινγκς. Η παγκόσμια οικονομική κρίση οδήγησε τη χώρα το 2008 σε πτώχευση. Η Ισλανδία θέσπισε τρόπους επίλυσης του οικονομικού αδιεξόδου που είναι σχεδόν μοναδικοί στην ιστορία της σύγχρονης Ευρώπης. Κάποιοι τραπεζίτες φυλακίστηκαν. Από τότε, η οικονομία έχει ανακάμψει σημαντικά, σε μεγάλο βαθμό χάρη στον τουρισμό. Το 2016, κατατάχθηκε ως η 9η πιο ανεπτυγμένη χώρα στον κόσμο από τον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και κατατάσσεται στην πρώτη θέση στον Παγκόσμιο Δείκτη Ειρήνης. Η Ισλανδία βασίζεται σχεδόν πλήρως στην ανανεώσιμη ενέργεια.

Παρουσίαση της εργασίας μας σε συνεργασία με 2 γερμανίδες δασκάλες	Με τον οργανωτή του σεμιναρίου
Απονομή βεβαιώσεων παρακολούθησης
θερμοπίδακες  Geysir και Strokkur	Η γέφυρα «Lucky Bridge»- ανάμεσα σε 2 ηπείρους
	καταρράκτες του Gullfoss
Γεωθερμικό εργοστάσιο, το οποίο παράγει μηδενικούς ρύπους στην ατμόσφαιρα

Ο φορέας με παράλληλο στόχο την πολύπλευρη μελέτη της ιστορικής, κοινωνικής και καλλιτεχνικής διάστασης του ισλανδικού πολιτισμού υλοποίησε δύο επισκέψεις. Μία στη νοτιοδυτικά  χερσόνησο Reykjanes. Εκεί βρίσκεται η γέφυρα «Lucky Bridge» που ενώνει την Ευρασιατική με την Αμερικανική τεκτονική πλάκα. Είναι ένα από τα λίγα μέρη στον κόσμο όπου τα ρήγματα είναι τόσο ευδιάκριτα. Το τοπίο σκεπασμένο από μαύρη λάβα, που σε πολλά σημεία την καλύπτουν πρασινοκίτρινα βρύα και χόρτα. Ανάμεσά της ξεπετάγονται μοναχικές μορφές και φιγούρες από τεράστιες πέτρες της λάβας, στοιβαγμένες η μια πάνω στην άλλη, μια ιδιαίτερη μορφή τέχνης.

Η δεύτερη επίσκεψη ήταν στο Golden Circle: Εθνικό Πάρκο Θίνγκβελλιρ, όπου ιδρύθηκε από τους Βίκινγκς το πρώτο υπαίθριο κοινοβούλιο των Ισλανδών, καταρράκτες του Gullfoss και θερμοπίδακες  Geysir και Strokkur. Περάσαμε μπροστά από το ηφαίστειο Χέκλα και από γεωθερμικά εργοστάσια, τα οποία μετατρέπουν την ενέργεια που παίρνουν από τις γεωθερμικές πηγές σε ηλεκτρικό ρεύμα. Οι Ισλανδοί πληρώνουν ελάχιστα για τη θέρμανση του σπιτιού τους εφόσον εκμεταλλεύονται τη γεωθερμία.

Την τελευταία μέρα, Σάββατο 23/3, έγινε η παρουσίαση των εργασιών των ομάδων καθώς και των συμπερασμάτων από τις επισκέψεις. Ακολούθησε συζήτηση στρατηγικών διάδοσης και διάχυσης του σχεδίου, αξιολόγηση του προγράμματος και απονομή των βεβαιώσεων συμμετοχής. Στα πλαίσια του 7ήμερου σεμιναρίου αναπτύχθηκαν σχέσεις επικοινωνίας με εκπαιδευτικούς πολλών άλλων ευρωπαϊκών χωρών με προοπτική για μελλοντική συνεργασία του 14^ου Δημοτικού Σχολείου Ρεθύμνου με τα σχολεία αυτών των συναδέλφων εκπαιδευτικών στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών προγραμμάτων e-Twinning και Erasmus+ΚΑ2.

Η δομημένη εκπαιδευτική επίσκεψη στην Ισλανδία ήταν για τις δυο εκπαιδευτικούς του 14^ου Δημοτικού Σχολείου Ρεθύμνου μια εξαιρετική ευκαιρία να αποκτήσουν μια πολυεπίπεδη επιμόρφωση και μία πολύτιμη εμπειρία που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί στην εκπαιδευτική πρακτική. Η συμμετοχή μας στο σχέδιο μάς προσέφερε αφορμές για προβληματισμό, ανταλλαγή ορθών πρακτικών και επεξεργασία λύσεων. Η σκίαση – παρακολούθηση μαθημάτων αποτελεί εργαλείο επαγγελματικής βελτίωσης και  αξιολόγησης το οποίο συνδέεται με τις επιδόσεις των μαθητών και παράγει οφέλη σχετικά με τις τεχνικές διδασκαλίας και την ανταλλαγή ιδεών μεταξύ των εκπαιδευτικών προσφέροντάς μας τη δυνατότητα για μετέπειτα αναστοχασμό σε σχέση με την εργασία μας και εστιασμένη και στοχευμένη υποστήριξη για τις διδακτικές πρακτικές από κάποιον που κατανοεί τις απαιτήσεις της τάξης.

Η Ισλανδία, όπως ακριβώς γράφει κι ένας ταξιδιωτικός οδηγός,  συνοψίζει την αίσθηση που σου αφήνει σε πέντε λέξεις: Αναπάντεχη, απρόσμενη, μοναδική, απόκοσμη, εμπειρία ζωής!